"Kraków, miasto całej Polski najsławniejsze i najświetniejsze, i wyróżniające się królewską Akademią"

Wybrane (przez matematyka) karty historii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
(1364-2005)

1364 - 12 maja król Kazimierz Wielki wydał uroczysty przywilej powołujący do życia Studium Generale, czyli uniwersytet, jako drugą po Pradze uczelnię tego typu w Europie Środkowej. 1 września 1364 papież Urban V zatwierdził ten przywilej. Nowo założony uniwersytet, wzorowany na włoskich uczelniach Bolonii i Padwy, miał charakter korporacyjny i państwowy. Uczelnia obejmowała wydziały prawa, medyczny i nauk wyzwolonych, nie miała jednak wydziału teologicznego. Podstawą finansowania jej istnienia były dochody z żup solnych.

Dopełnieniem przywileju było wydanie pod tą samą datą przywileju miejskiego, uzupełniającego królewskie zobowiązania oraz regulującego wzajemne stosunki społeczności akademickiej i municypalnej. Nauka odbywała się przypuszczalnie na zamku wawelskim; wydaje się też, że Kazimierz rozpoczął budowę gmachu akademii we wsi Bawół, a jego fundamenty odkryto na placu Wolnica w roku 1868. Krakowska wszechnica nie przeżyła swego założyciela i jej odnowienie nastąpiło dopiero pod koniec stulecia; mimo to podana powyżej data jest uważana za początek istnienia uniwersytetu krakowskiego, a w rocznicę tego dnia obchodzi się obecnie Święto Uniwersytetu Jagiellońskiego.

1370 - 30 października zmarł król Kazimierz Wielki

1397 - Odnawiana Akademia Krakowska uzyskała pozwolenie papieskie na organizację wydziału teologicznego. Stało sie to z inicjatywy królowej Jadwigi i dzieki jej staraniom.

1399 - 17 lipca zmarła królowa Jadwiga (kanonizowana 8 czerwca 1997 roku).

1400 - 26 lipca król Władysław Jagiełło wydał przywilej, na mocy którego reaktywowany został Uniwersytet Krakowski (od XIX wieku zwany Jagiellońskim). Fundusze na jego renowację pochodziły ze sprzedaży klejnotów królowej Jadwigi, zgodnie z jej ostatnią wolą. Wykłady rozpoczęto 24 lipca. Nowa uczelnia posiadała wszystkie wydziały, łącznie z teologicznym. Szczytowy okres jej rozwoju w wiekach średnich przypada na drugą połowę XV wieku i pierwsze ćwierćwiecze XVI stulecia.


Siedziba uniwersytetu mieściła się w gmachu Collegium Maius przy dzisiejszej ulicy Jagiellońskiej (róg ulicy św. Anny).
Niebawem rozpoczęto budowę kolegiów
  • 1403 - przy ulicy Grodzkiej (spłonęło w 1455)
  • 1464 - przy ulicy Brackiej
  • 1469 - przy ulicy Gołębiej (Collegium Minus)


ok. 1405 - Z fundacji Jana Stobnera powstaje pierwsza katedra matematyki i astronomii na Uniwersytecie Jagiellońskim


1409 - Udział przedstawicieli Akademii Krakowskiej na soborze w Pizie

1414 - Działalność reprezentantów Akademii Krakowskiej na soborze w Konstancji; słynne wystąpienie Pawła Włodkowica.

1431 - Zmarł Stanisław ze Skalbmierza, prawnik, pierwszy rektor Akademii

1431 - Na zamku wawelskim odbyła się dysputa religijna pomiędzy magistrami uniwersytetu krakowskiego a przedstawicielami ruchu husyckiego.

1433 - Wydano pierwsze statuty dla odrębnego wydziału lekarskiego uniwersytetu krakowskiego.

1433 - Na uniwersytecie prowadził wykłady Grzegorz z Sanoka, reprezentant wczesnego humanizmu w kulturze polskiej.

1434 - 31 maja zmarł król Władysław Jagiełło.

Fragment sarkofagu króla Władysława Jagiełły w katedrze na Wawelu

1435 - Zmarł Paweł Włodkowic, znakomity prawnik polski i rektor uniwersytetu, reprezentant Polski na soborze w Konstancji.

1447 - W obecności króla Kazimierza Jagiellończyka wizytującego Akademię Krakowską, rektor Jan z Ludziska wygłosił mowę w obronie chłopów.

1450 - Z inicjatywy Marcina z Żurawicy powstała na uniwersytecie katedra astrologii (katedra astronomii istniała od samego początku)

ok. 1450 Marcin Król z Żurawicy napisał "Geometrię praktyczną, czyli traktat sztuki mierniczej" ("Geometriae practicae seu Artis mensurationum Tractatus").

1473 - Zmarł Jan Kanty (z Kęt), profesor Akademii Krakowskiej, kanonizowany w 1767 r.

1475-1525 - Szczytowy okres rozwoju Akademii, a zwłaszcza jej szkoły astronomicznej i matematycznej. W pięćdziesięcioleciu 1470-1520 łącznie zapisało się ponad 14300 studentów.

1492-1496 - W Krakowie kształcił się Mikołaj Kopernik (ur.1473, zm.1543); słuchał wykładów z matematyki, astronomii, teologii i medycyny. Był uczniem sławnej krakowskiej szkoły matematycznej, reprezentowanej przez Marcina z Żurawicy i Marcina Biema.


1493 - Zmarł Marcin Bylica z Olkusza, astronom, lekarz i astrolog.

1495 - Zmarł Wojciech z Brudzewa, matematyk i astronom.

1496 - Zmarł w Krakowie Filip Kallimach, włoski humanista, poeta i pisarz polityczny; od 1472 wykładał w Akademii Krakowskiej; od 1474 był sekretarzem kancelarii królewskiej.


Jan z Głogowa
(fragment znaczka pocztowego z serii "Polskie Milenium" (2001 r.)

1507 - Zmarł Jan z Głogowa, scholastyk, matematyk.

1509 - W Krakowie wydano jako pierwszy w Polsce drukowany podręcznik arytmetyki (było to dzieło Jana de Sacrobosco "De Algorismo" zawierające naukę rachunków na dodatnich liczbach całkowitych).

1513 - Ukazał się "Algorytm liniowy (Algorithmus linealis...)" Jana z Łańcuta - pierwsza, powstała w kręgu Uniwersytetu Krakowskiego, książka wykładająca arytmetykę.

1520 - Zmarł Michał z Bystrzykowa, filozof, reprezentant skotyzmu.

1520 - Na Akademii rozpoczęły się systematyczne wykłady z języka greckiego.

1523 - Zmarł Maciej Miechowita, lekarz i historyk, od 1501 wielokrotny rektor.

1528 - Pierwsze wykłady z zakresu prawa rzymskiego (dotąd wykładano wyłącznie prawo kanoniczne) i języka hebrajskiego.

1530 - Zmarł Jan ze Stobnicy, astronom i geograf, twórca słynnego globusa, gdzie zaznaczone zostały kontury nowo odkrytej Ameryki.

XVI w. - Na początku stulecia liczba studentów zaczyna się zmniejszać: w latach 1500-1510 było 3215 osób (w tym 1724 cudzoziemców) w latach 1510-1520 było 2816 osób (w tym 1710 cudzoziemców)

1533 - Zmarł Michał z Wrocławia, filozof i logik.

1536 - Zmarł Marcin Biem z Olkusza, uczeń Marcina Króla z Żurawicy, astronom i matematyk, propagator reformy kalendarza juliańskiego. W latach 1491-1496 wykładał przedmioty matematyczno-przyrodnicze w Akademii Krakowskiej, był wielokrotnie wybierany jej rektorem.

1536 - Zreformowano wydział filozoficzny: powrót do scholastyki.

1550 - Wykłady hebrajskie Franciszka Stankara

1555 - Zmarł Mikołaj z Szadka, astrolog.

1559 - 26 listopada uczony krakowski Benedykt z Koźmina przekazał Akademii wNbsp;testamencie 1000 zł rocznie na zakup książek do biblioteki Collegium Maius. Od tego czasu rozpoczął się systematyczny rozwój Biblioteki Akademii, dziś Biblioteki Jagiellońskiej. Był to pierwszy stały fundusz na zakup książek. Na początku XVII wieku księgozbiór Akademii liczył ok. 20000 ksiąg, 2000 rękopiśmiennych kodeksów i kilka tysięcy inkunabułów.

1566 - Ukazała się pierwsza książka techniczna napisana przez Polaka i wydana po polsku "Geometria, to jest miernicka nauka" Stanisława Grzepskiego (1524-1570)

1574 - Zmarł Szymon Marycjusz, filolog i pisarz pedagogiczny.

1579 - Reforma wydziału sztuk wyzwolonych przeprowadzona przez Jakuba Górskiego (zm.1585).

1603 - Reforma Mikołaja Dobrocieskiego, pełne zwycięstwo scholastyki.

1616 - Rozpoczęła się ostra polemika pomiędzy Akademią, broniącą swoich praw do organizowania szkolnictwa, a szkołą jezuicką (Studium domesticum), założoną w 1611 roku (stale zaczęła funkcjonować od 1624 r. jako kolegium jezuickie) przy kościele św. św. Piotra i Pawła. Polemika osiągnęła punkt szczytowy w roku 1625, gdy Jan Brożek opublikował trzy broszury w obronie Akademii (za ich wydanie drukarz Jędrzej Piotrowczyk musiał stać pod pręgierzem). Ustawiczne awantury i tumulty pomiędzy młodzieżą szkół jezuickich i Akademii doprowadziły w 1633 roku do zamknięcia kolegium jezuickiego.

1618 - zmarł Walenty Fontana (ur. 1545) z Korzeńska, matematyk, astrolog, astronom i medyk. Prowadził pierwszy w Krakowie uniwersytecki wykład heliocentrycznej teorii Kopernika. Był sześciokrotnie rektorem. Nauczyciel Jana Brożka.

1619 - Słynny sztycharz Mateusz Merian wykonany przez siebie widok Krakowa na miedziorycie (zwanym amsterdamskim) opatrzył napisem: Cracovia totius Poloniae urbs celeberrima atque amplissima, regia atque Academia insignis (Kraków, miasto całej Polski najsławniejsze i najświetniejsze, i wyróżniające się królewską Akademią).

1626 - Zmarł Sebastian Petrycy z Pilzna, filozof, lekarz i tłumacz dzieł Arystotelesa.

1652 - Zmarł Jan Brożek z Kurzelowa (ur. 1585), wybitny uczony, matematyk, astronom, uczeń Walentego Fontany, propagator systemu heliocentrycznego Kopernika. Autor prac z teorii liczb i geometrii (badania wielokątów gwiaździstych). Hojny ofiarodawca książek. Na krótko przed śmiercią wybrany rektorem UJ.

1674 - Stanisław Piotrkowczyk przekazał swój dom wraz z drukarnią jako dar dla Collegium Maius Akademii Krakowskiej; stał się on zaczątkiem drukarni uniwersyteckiej.

1676 - Krzysztof Mieroszewski, architekt i fortyfikator Krakowa, uzyskał od Sejmu zgodę na założenie w Akademii Krakowskiej Akademii Rycerskiej lub Marsowej, co jednak nie doczekało się realizacji.

1689-1703 - Na miejscu zburzonego kościoła, który nie mógł już pomieścić pielgrzymów przebywających do grobu św. Jana z Kęt, powstała nowy, późnobarokowy kościół św. Anny, dzieło Tylmacha z Gameren i Antoniego Solariego. Stanowiła ona przykład artystycznego mecenatu Akademii Krakowskiej, popartego finansowo przez Jana III Sobieskiego.

1703 - W pracy Andrzeja Stanisława Buchowskiego (profesora matematyki w Akademii Krakowskiej) pt. "Gloria Domini..." zamieszczono plan Krakowa i plan niedawno ukończonego kościoła św. Anny.

1741 - Biskup krakowski Jan Aleksander Lipski przeprowadził wizytacje Akademii Krakowski, która w tym czasie znajdowała się w stanie głębokiego upadku. Próby reorganizacji uczelni natrafiły na opór profesorów wydziału teologicznego.

1745 - Akademia zakupiła pierwszy teleskop dla katedry astronomii.

1748 - Biskup krakowski Andrzej Stanisław Załuski podjął próbę reformy Akademii; założył katedrę prawa natury i narodów. Inicjatywa ta uległa załamaniu w 1754 r.

1749 - Do Krakowa przybył ks. Marcin Świątkowski, matematyk, jeden z prekursorów oświecenia na terenie Akademii Krakowskiej; wnet jednak został stąd usunięty.

1765 - Biskup krakowski Kajetan Sołtyk otrzymał od papieża pełnomocnictwo na przeprowadzenie wizytacji Akademii, w wyniku której zreformował w roku 1767 naukę matematyki.

1767 - Kanonizacja Jana z Kęt (Jana Kantego, ur. ok. 1390, zm.1473) profesora Akademii Krakowskiej, już w XVI-XVII w. powszechnie czczonego jako święty (został beatyfikowany w 1680 roku).

1777 - Do Krakowa przybył w charakterze wysłannika Komisji Edukacji Narodowej Hugo Kołłątaj.

1778 - Kołłątaj zreformował wydział filozoficzny Akademii Krakowskiej, a w 1779 przedstawił całościowy projekt reformy tej uczelni, od 1780 stopniowo wprowadzany w życie. Akademia została przemianowana na Szkołę Główną Koronną, która sprawowała nadzór nad całym szkolnictwem średnim w Koronie oraz kształciła nauczycieli. Z unowocześnieniem systemu nauczania, wprowadzeniem języka polskiego i przedmiotów matematyczno-przyrodniczych szły w parze zmiany organizacyjne (zamiast czterech kolegiów - dwa: fizyczne i moralne). Z krakowską Szkołą Główną związane są (prócz Kołłątaja, jej pierwszego rektora) nazwiska Jana Śniadeckiego (matematyka i astronoma, który bardzo żywo i intensywnie uczestniczył w reformie kołłątajowskiej), Jana Jaśkiewicza (mineraloga i przyrodnika), Antoniego Popławskiego (ekonomisty) i innych.

1780 - Rozpoczęto wykłady na zreformowanym wydziale medycznym w Kolegium św. Barbary przy Małym Rynku.

1781 - Jan Śniadecki na publicznym wykładzie w Szkole Głównej Koronnej wygłosił pochwałę Mikołaja Kopernika, co w tym okresie stanowiło akt odwagi (dzieło "De revolutionibus..." Mikołaja Kopernika zostało zdjęte zaledwie 23 lata wcześniej w 1758 roku z Index librorum prohibitorum, na którym umieściła je rzymska Kongregacja Indeksu w 1616 roku). Pochwała ta wygłoszona była po polsku.

1782 - Na pierwszą w Polsce katedrę chemii powołany został Jan Jaśkiewicz.

1783 - W Krakowie ukazało się dzieło Jana Śniadeckiego "Rachunku algebraicznego teoria przystosowana do geometrii linii krzywych".

1784 - W styczniu, lutym i kwietniu przeprowadzono udane eksperymenty z balonem, który wzniósł się na wysokość ok. 4700 metrów i utrzymał się w powietrzu przez ok. 30 minut. Inicjatorami eksperymentu byli uczeni krakowscy: Jan Śniadecki, Jan Szaster, Jan Jaśkiewicz i Franciszek Scheidt.

1786 - Ukazała się praca Franciszka Scheidta, profesora Szkoły Głównej, pt. "O elektryczności uważanej w ciałach ziemskich i atmosferze".

1787 - Dzięki staraniom Jana Śniadeckiego powstało obserwatorium astronomiczne w dawnym gmachu pojezuickim przy Wesołej. Śniadecki rozpoczął tam regularne obserwacje astronomiczne od 1790 roku.


Awers monety 2 zł wybitej w roku 2001.

1790 - W dniach 5-7 września bawił przejazdem w Krakowie Johann Wolfgang Goethe; celem podróży związanej z jego zainteresowaniami mineralogicznymi była Wieliczka.

1794 - Wybuchło powstanie kościuszkowskie. 24 marca Tadeusz Kościuszko złożył przysięgę na Rynku.

1803 - Polski język wykładowy na uniwersytecie krakowskim zastąpiła łacina. Równocześnie miejsce dawnych kolegiów zajęły wydziały. Dalsze poczynania władz austriackich spowodowały wyjazd z Krakowa wielu uczonych m.in. Jana Śniadeckiego (do Wilna), Józefa Czecha (do Krzemieńca).

1805 - W listopadzie połączono uniwersytet krakowski z lwowskim; siedziba nowej, całkowicie zgermanizowanej uczelni, mieściła się w Krakowie. Mimo zniemczenia wszechnicy wielu uczonych (matematyk Littrow, mineralog Hacquet) odegrało pozytywną rolę w kształceniu młodzieży polskiej, a ich zbiory wydatnie wzbogaciły uczelnię.

1809 - Do Krakowa przybył Hugo Kołłątaj; dokonał drugiej reformy uniwersytetu krakowskiego, która polegała na jego repolonizacji oraz na wprowadzeniu licznych zmian organizacyjnych.

1811 - Dyrektorem biblioteki uniwersyteckiej i profesorem bibliografii został Jerzy Samuel Bandtkie (ur.1768 zm.1835); z jego inicjatywy w lipcu 1812 roku otwarto czytelnię dla publiczności miejskiej.

1815 - Na mocy traktatu wiedeńskiego powstało Wolne Niepodległe i Ściśle Neutralne Miasto Kraków z Okręgiem zwane również Rzeczpospolitą Krakowską (o obszarze 1150 kilometrów kwadratowych, zamieszkałe w 1815 r. przez 88 tysięcy mieszkańców, z czego 23,4 tys. w Krakowie). Po 1846 roku anektowane przez Austrię.

1816 - 25 lutego założono Krakowskie Towarzystwo Naukowe (Societas Litteraria Universitatis Cracoviensis), ściśle związane z uniwersytetem. Ta druga z kolei na ziemiach polskich instytucja naukowa (po Warszawskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk) istniała do lat siedemdziesiątych i dała początek Akademii Umiejętności (1872).

1818 - Statut Organiczny Rzeczypospolitej z 16 października 1818 roku głosił: Starodawna Akademia krakowska hojnością królów Jagiellońskich założona, dla uwiecznienia pamiątki swych dobroczyńców zachowa nazwisko "Uniwersytetu Jagiellońskiego". Dotąd używano określenia Akademia Krakowska, potem Szkoła Główna, sama nazwa w formie łacińskiej Universitas Iagellonica pojawiała się w mowach i pismach ulotnych od roku 1700. W 1864 roku przed niedoszłym jubileuszem pojawiały się głosy, by wprowadzić nazwę Uniwersytet Kazimierzowski. Ten zamysł reprezentował Józef Majer, jednak powrót do tradycji piastowskiej nie powiódł się.

1818 - Przy Uniwersytecie Jagiellońskim powstała Szkoła Malarska jako osobny wydział uczelni. W 1833 roku odłączyła się od Uniwersytetu i została włączona do Instytutu Technicznego (powstałego w 1829 r.)

1826 - Dnia 26 września Uniwersytet Jagielloński otrzymał od "mocarstw opiekuńczych" nowy statut, krępujący w poważnym stopniu swobodę organizacyjną i naukową uczelni. Likwidację autonomii Uniwersytetu towarzyszyło powołanie kuratorii, którą sprawował generał Józef Załuski.

1849 - W związku z tocząca się wojną wyzwoleńczą Węgrów przeciw panowaniu austriackiemu wielu studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego uciekło z Krakowa, by walczyć w szeregach armii węgierskiej.

1850 - W lutym Uniwersytet Jagielloński zapoczątkował cykl wykładów powszechnych; jako wykładowca występował m.in. profesor geografii i znany poeta Wincenty Pol.

1853 - Dnia 1 stycznia władze rozpoczęły likwidację autonomii uniwersyteckiej od usunięcia z katedr czterech profesorów (A.Z.Helcla, A.Małeckiego, W.Pola i J.Zielonackiego). Następnego roku rozwiązały senat, zlikwidowały wybór dziekanów i zamiast obieralnego rektora wprowadziły mianowanego kuratora.

1859 - Deputacja studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego udała się do Wiednia, by domagać się spolszczenia Uniwersytetu.

1860 - Na Uniwersytecie zostało przywrócone prawo wybierania rektora i dziekanów. W 1861 roku pierwszym wybranym rektorem został Józef Dietl.

1866 - Oficjalne potwierdzenie władz uzyskało istniejące dotąd konspiracyjnie Towarzystwo Wzajemnej Pomocy Uczniów Uniwersytetu Jagiellońskiego (popularny Bratniak). Organizacja ta przystąpiła w 1901 roku do budowy pierwszego domu studenckiego w mieście.

1867 - Galicja znalazła się w okresie szerokiej autonomii.

1867 - Studenci UJ założyli Czytelnię Akademicką.

1868 - Odkryto ślady budowli Akademii Kazimierzowskiej przy placu Wolnica (na terenie dawnej wsi Bawół).

1868 Dyrektorem Biblioteki Jagiellońskiej został Karol J.T.Estreicher (dyr. 1868-1905), twórca bibliografii narodowej; zrealizował koncepcję stworzenia z Biblioteki Jagiellońskiej biblioteki narodowej.

1869 - W lipcu odkryto w katedrze wawelskiej grób Kazimierza Wielkiego, któremu w dniu 8 lipca sprawiono drugi pogrzeb.

1872 - Towarzystwo Naukowe Krakowskie zostaje przekształcone w Akademię Umiejętności.

1873 - Młodzież akademicka Krakowa, na wieczorze poświęconym rocznicy urodzin Adama Mickiewicza, postanowiła rozpocząć starania o sprowadzenie zwłok poety do Krakowa.

1883 - Dwaj chemicy krakowscy, profesorowie UJ, Karol Olszewski i Zygmunt Wróblewski dokonali po raz pierwszy na świecie skroplenia tlenu, następnie azotu i tlenku azotu.

1887 - Dnia 14 czerwca poświęcono ukończony gmach Collegium Novum. Pierwszy doktorat honoris causa został tu nadany 4 lipca Ignacemu Domeyce, mineralogowi.

1889 - Zbudowana została klinika chirurgiczna UJ oraz Collegium Medicum.

1891 - Przy Wydziale Filozoficznym UJ powstało Studium Rolnicze, które niebawem wyodrębniło się jak osobny wydział.

1894 - Na początku roku akademickiego na UJ wpłynęły 64 podania o przyjęcie na studia skierowane przez kobiety. Realizacja tego dezyderatu czekała do 1897 roku i nie dotyczyła wszystkich wydziałów. Na wykładach farmacji pojawiły się jednak pierwsze hospitantki.

1895 - Do Krakowa przybywa Kazimierz Paulin Żorawski (1866-1953), wybitny matematyk, rektor UJ w kadencji 1917/1918.

1900 - 7 czerwca obchodzono uroczyści jubileusz 500-lecia odnowienia Akademii Krakowskiej.

1900 - Do Krakowa przybywa Stanisław Zaremba (1863-1942), którego wiele wyników z teorii równań różniczkowych cząstkowych weszło na stałe do matematyki. S.Zaremba i K.Żorawski stworzyli w Krakowie środowisko naukowe, z którego wyszli twórcy późniejszych znanych szkół naukowych matematyki krakowskiej: Franciszek Leja (1885-1979), Tadeusz Ważewski (1896-1972), Antoni Hoborski (1879-1940) i Stanisław Gołąb (1920-1980).

1903 - Otwarto Dom Akademicki przy ul. Jabłonowskich (60 pokoi dla 120 studentów).

1909 - Młodzież akademicka otrzymała drugi budynek mieszkalny - bursę przy ulicy Garbarskiej.

1912 - 4 marca otwarta gmach Collegium Physicum, dzisiejsze Collegium A. Witkowskiego, zwane od inicjatora
jego wzniesienia, fizyka, rektora UJ.

1912 - Oddano do użytku obszerny gmach dla Studium Rolniczego (Collegium Agronomicum) - wchodzącego w skład Wydziału Filozoficznego UJ. Zakupiono Gospodarstwo Doświadczalne w Mydlnikach.

1913 - Katedrę Fizyki Doświadczalnej na UJ objął po Auguście Witkowskim wybitny fizyk Marian Smoluchowski (1872-1917). W historii fizyki zapewnił sobie trwałe miejsce dowodząc prawdziwości atomistycznej teorii budowy materii. Wybitny taternik i alpinista. Tuż przed śmiercią wybrany na rektora UJ.

1914 - W przede dniu wybuchu drugiej wojny światowej w skład UJ wchodzi cztery wydziały
Wydział Filozoficzny był wielokierunkowy, kształcili się na nim zarówno humaniści jak i przyrodnicy (wśród nich rolnicy na autonomicznym Studium Rolniczym). Studia trwały 4 lata (na Wydziale Lekarskim 5 lat).

1927 - Wyodrębnienie się Wydziału Rolnego.

1939 - Wojska niemieckie wkroczyły do Krakowa 6 września. Uniwersytet został zamknięty. 6 listopada gestapo aresztowało 183 profesorów (Sonderaktion Krakau) i uwięziło w obozie w Sachsenhausen (byli wśród nich m.in. matematycy - profesorowie i adiunkci UJ i AG: Adam Bielecki, Franciszek Leja, Stanisław Gołąb, Antoni Hoborski, Stanisław Turski, Tadeusz Ważewski, Witold Wilkosz). Warunki życia obozowego spowodowały śmierć wielu uczonych w obozie lub bezpośrednio po zwolnieniu (w 1940 roku po protestach międzynarodowej opinii publicznej zwolniono 102 więźniów).

1940 - Przeniesiono zbiory Biblioteki Jagiellońskiej do nowego gmachu przy alei Mickiewicza (uprzednio zbiory przechowywano w Collegium Maius - od 1777 roku, kiedy połączono księgozbiory kolegiów i burs).

1942 - Uniwersytet Jagielloński rozwinął tajne nauczanie, około 800 studentów uczestniczyło w zajęciach prowadzonych przez 136 wykładowców.

1945 - Wznowienie zajęć na UJ po zakończeniu drugiej wojny światowej.

1950 - W pierwszej połowie lat pięćdziesiątych odłączono od UJ wydziały: teologiczny, medyczny i rolniczy.

W 1953 roku odbyła się ostatnia habilitacja na Wydziale Teologicznym UJ (była to habilitacja Karola Wojtyły, który habilitował się na podstawie rozprawy Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maxa Schelera).



Awers monety 10 zł wybitej w 1964 r.
w dwóch wersjach: z wypukłym i wklęsłym napisem

1964 - Uroczyste obchody 600. rocznicy powstania Akademii Krakowskiej. Oddano do użytku wiele nowych obiektów na terenie tzw. drugiego kampusu,

m.in. budynek przy ulicy Reymonta, gdzie znalazły nową siedzibę Instytut Matematyki UJ i Instytut Fizyki UJ.

1993 - 12 maja Akademia Medyczna im. Mikołaja Kopernika w Krakowie zostaje włączona do Uniwersytetu Jagiellońskiego jako Collegium Medicum, co oznacza powrót nauk medycznych do UJ.

1997 - W niedzielę 8 czerwca papież Jan Paweł II kanonizował królową Jadwigę podczas uroczystej mszy świętej na krakowskich Błoniach z okazji 600. rocznicy powstania Wydziału Teologicznego na Akademii Krakowskiej.

1999 - Podczas XV Zjazdu Matematyków Polskich na skwerze przed Instytutem Matematyki UJ przy ulicy Reymonta 4 odsłonięto popiersie Stefana Banacha (ur.20.03.1892 w Krakowie, zm.31.08.1945 we Lwowie) w 54.rocznicę jego śmierci.


Awers srebrnej monety 10 zł wybitej w 1999 r.

2000 Uniwersytet Jagielloński został uhonorowany złotym medalem Cracoviae Merenti. Medal, ustanowiony w 1992 roku specjalną uchwałą Rady Maista Krakowa, jest przyznawany osobom, organizacjom i instytucjom szczególnie zasłużonym dla miasta. Laureatami złotego medalu Cracoviae Merenti są Jan Paweł II (1993 r.), Uniwersytet Jagielloński (2000 r.) oraz Biskupstwo krakowskie (2000 r.)

2000 - 1 października odprawiono w Bazylice Mariackiej uroczystą mszę świętą z okazji 600.rocznicy odnowienia Akademii Krakowskiej poprzedzoną pochodem profesorów UJ, rektorów wszystkich polskich uczelni i wielu zagranicznych uniwersytetów z Collegium Maius do Bazyliki Mariackiej na krakowskim Rynku. Podczas uroczystych obchodów w roku 2000 i 2001 nadano wielu twórcom nauki, kultury i sztuki doktoraty honoris causa.

2001 - Oddanie do użytku nowego skrzydła Biblioteki Jagiellońskiej (jej zbiory w 1993 roku wynosiły ok. 4,5 mln jednostek bibliotecznych) na zakończenie obchodów 600-lecia odnowienia Akademii. Trwają prace nad rozbudową tzw. trzeciego kampusu w Pychowicach. 

2002 Decyzją Senatu Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 18 grudnia 2002 roku począwszy od dnia 1 września 2003 roku w miejsce Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki powstają:

  • Wydział Matematyki i Informatyki (w skład którego wchodzą Instytut Matematyki oraz Instytu Informatyki)
  • Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej (w skład którego wchodzą Instytut Fizyki oraz Obserwatorium Astronomiczne)

2003 - W skład Uniwersytetu Jagiellońskiego wchodzą następujące wydziały (w nawiasie podano liczbę studentów - wg danych ze Sprawozdania rocznego Rektora UJ za rok 2003 - stan na 30.11.2003 r.):

  • Wydział Prawa i Administracji (4632)
  • Wydział Lekarski (2159)
  • Wydział Farmaceutyczny (983)
  • Wydział Ochrony Zdrowia (1486)
  • Wydział Filozoficzny (4888)
  • Wydział Historyczny (2851)
  • Wydział Filologiczny (6593)
  • Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej (763)
  • Wydział Matematyki i Informatyki (1168)
  • Wydział Chemii (1059)
  • Wydział Biologii i Nauk o Ziemi (2390)
  • Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej (5267)
  • Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych (3494)
  • Wydział Biotechnologii (299)

Daty powstania ważniejszych uniwersytetów europejskich

1088 - Bolonia
1200 - Paryż (reforma w 1257)
XIII w. - Oxford
XIII w. - Cambridge
1222 - Padwa
1224 - Neapol
1229 - Tuluza
1246 - Neapol
1254 - Salamanka
1303 - Rzym
1321 - Florencja
1348 - Praga
1364 - Kraków (odnowienie w 1400)
1365 - Wiedeń
1386 - Heidelberg
1388 - Kolonia
1409 - Lipsk
1472 - Monachium
1477 - Moguncja
1477 - Tybinga
1559 - Genewa
1583 - Edynburg
1724 - Petersburg
1737 - Getynga
1755 - Moskwa
1779 - Berlin
1816 - Warszawa
1818 - Bonn
1825 - Karlsruhe
1827 - Sztokholm
1829 - Stuttgart
1836 - Londyn
1853 - Lozanna
1855 - Zurych
1859 - Turyn
1903 - Manchester
1904 - Leeds
1914 - Frankfurt nad Menem
1918 - Lublin (KUL)
1919 - Poznań
1919 - Hamburg
1924 - Mediolan
1971 - Brema
1974 - Hagen
Daty powstania uniwersytetów na ziemiach polskich
1364 - Kraków
1579 - Wilno (Uniwersytet Stefana Batorego)
1661 - Lwów (Uniwersytet Jana Kazimierza)
1811 - Wrocław
1816 - Warszawa
1918 - Lublin (KUL)
1919 - Poznań
1944 - Lublin (UMCS)
1945 - Łódź
1945 - Toruń
1968 - Katowice
1970 - Gdańsk
1984 - Szczecin
1994 - Opole
2000 - Warszawa (Uniwersytet kard. Stefana Wyszyńskiego)
2001 - Zielona Góra
2001 - Rzeszów
Historia nazwy Uniwersytetu Jagiellońskiego

Studium Generale
Akademia Krakowska
Uniwersytet Krakowski
Szkoła Główna Koronna
Uniwersytet Jagielloński

Źródła:
Jan Adamczewski, Kraków od A do Z, wydanie II, KAW, Kraków 1986.
H.Barycz, Alma Mater Jagellonica, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1959
Julian Dybiec, Uniersytet Jagielloński 1918-1939, PAU, Kraków 2000.
Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364-1764, I. (red. K.Lepszy) Kraków 1964.
Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1765-1850, II, cz.I, (red.K.Opalek), Kraków 1964
Mirosław Francić, Kraków - kalendarz dziejów, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1998.
Nowa Encyklopedia Powszechna, PWN, Warszawa 1997.
Urszula Perkowska, Uniwersytet Jagielloński w latach I wojny światowej, Universitas, Kraków 1990.
Złota księga UJ, Wydział Matematyki i Fizyki, 600-lecie Odnowienia Akademii Krakowskiej (red.B.Szafirski), Kraków 2000.

 Komentarze: studia@im.uj.edu.pl Powrót do strony głównej Powrót do strony głównej